Historia austriackiego rolnika, który odmawia wstąpienia w szeregi armi niemieckiej, posłużyła Terrencowi Malickowi za inspirację do stworzenia drugiego w jego karierze reżyserskiej filmu wojennego. Ukryte życie będzie można zobaczyć już w listopadzie na American Film Festival we Wrocławiu.
Minęły dokładnie dwie dekady od czasu Cienkiej czerwonej linii, która przyniosła ekipie Terrence’a Malicka siedem nominacji do Oscara, oraz niemal cztery dekady, gdy zdobywał Złotą Palmę za najlepszą reżyserię za film Niebiańskie dni, a Néstor Almendros Oscara w kategorii najlepsze zdjęcia. Amerykanin powraca na ekrany kin z obrazem Ukryte życie (A Hidden Life) i tym samym filmem o najbardziej klasycznej konstrukcji formalnej. Malick powraca do standardów.
August Diehl i Valerie Pachner w filmie „Ukryte życie” (2018) / reż. Terrence Malick
Film opowiada historię Franza Jägerstättera (August Diehl), austriackiego rolnika mieszkającego w małej, górskiej wsi Sankt Radegund, który w imię wiary odmawia ponownego złożenia przysięgi wojskowej i wstąpienia do Wehrmachtu w 1943 roku. Decyzją sądu wojennego zostaje skazany na karę śmierci. Ukryte życie, jak podkreśla wielu obserwatorów twórczości reżyserskiej Malicka, jest wprawdzie „filmem o tematyce wojennej”, lecz bliższe wydaje się stwierdzenie o jego uniwersalnym wydźwięku, a mianowicie, że staje się „ponadczasową opowieścią o odwadze, sumieniu i romantycznej miłości”. Terrence Malick sięga po wiecznie żywy temat walki jednostki z zewnętrznymi siłami zła i niezłomnej odwagi trwania przy własnych ideałach. „Ukryte życie”, tytułowa sentencja, jest fragmentem zaczerpniętym z powieści George Elliot Miasteczko w Middlemarch:
„The growing good of the world is partly dependent on unhistoric acts; and that things are not so ill with you and me as they might have been, is half owing to the number who lived faithfully a hidden life, and rest in unvisited tombs”.
August Diehl w filmie „Bękarty wojny” (2009) / reż. Quentin Tarantino
Film oparty jest na korespondencji Franza i jego żony Franziski. Terrence Malick, po okresie eksperymentowania z przedstawianiem horyzontu wydarzeń, sięga ponownie po tradycyjną narrację. – W ostatnich latach pracy nalegałem na całkowite odrzucenie scenariusza. Pracowałem bez niego. Teraz wracam do klasycznego tekstu i fabuły. Ostatnio kręcony przez nas film miał swój niezwykle precyzyjny plan. Niektórzy twierdzą wręcz, że będzie to najbardziej narracyjny film w karierze Amerykanina. – Praca na podstawie scenariusza to jak dopasowywanie kwiatka do kożucha. Praca bez niego jest czystym powiewem wolności. Zdecydowałem jednak, że czas ten styl zrewidować – dodaje reżyser w wywiadzie dla portalu The Film Stage.
Aktorską obsadę filmu tworzą nazwiska zdecydowanie mniej popularne niż chociażby z obrazu Drzewo życia, ale nie mniej wyraziste i dojrzałe aktorsko. Główna rola przypadła niemieckiemu aktorowi Augustowi Diehlowi, znanemu szerszej publiczności z Bękartów wojny. W roli Franziski występuje austriacka aktorka Valerie Pachner, tytułowa „dziewczyna” z obrazu Egon Schiele: śmierć i dziewczyna. Za tę rolę otrzymała Österreichischer Filmpreis 2017 (Austriacką Nagrodę Filmową 2017) w kategorii najlepsza aktorka pierwszoplanowa. Polska publiczność może ją również kojarzyć z filmu Pożegnanie z Europą, w którym zagrała drugą żonę Stefana Zweiga (Josef Hader). W rolach drugoplanowych zobaczymy Matthiasa Schoenaertsa, Michaela Nyqvista, Jürgena Prochnowa i Bruno Ganza.
Ukryte życie nie jest pierwszą próbą przybliżenia historii człowieka, którego niemożliwy do złamania duch wyniósł go na ołtarze (Benedykt XVI beatyfikował Austriaka w 2007 roku). W 1971 roku austriacka telewizja publiczna wyemitowała paradokumentalny film Der Fall Jägerstätter, na który składa się kilkanaście wywiadów z osobami z bliskiego grona Franza przeplatane wyreżyserowanymi wątkami fabularnymi autorstwa Alexa Cortiego (w Polsce znanego z Królewskiej faworyty z Timothym Daltonem w roli króla Vittorio Amadeo). Dzięki licencji udzielonej przez kilkanaście stowarzyszeń zajmujących się prawami do muzyki film jest dostępny w pełnej wersji na kanale Youtube (patrz wyżej).
Ukryte życie, jeden z najbardziej sentymentalnych obrazów Malicka, walczyło o Złotą Palmę w tegorocznej edycji konkursu w Cannes obok dzieł m.in. Pedro Almodovara, Jima Jarmuscha, Quentina Tarantino i Kena Loacha. Zasada „do trzech razy sztuka” tym razem się nie spełniła, główny laur przypadł Parasite w reżyserii Bong Joon-ho, ale Terrence Malick odebrał Nagrodę im. Francois Chalaisa. Z dobrymi jednak recenzjami Ukryte życie przybywa do Polski. Film zostanie zaprezentowany podczas 10. American Film Festival we Wrocławiu. Jak piszą organizatorzy: „W Ukrytym życiu Terrence Malick wraca do swojej najlepszej formy, tworząc głęboki, kontemplacyjny film, który zachwyca także znakomitymi zdjęciami. Recenzent „Evening Standard” określił Ukryte życie <wybitnym dziełem>, a David Ehrlich z „Indiewire” zachwycił się wzbudzanymi przez dzieło Malicka uczuciami głębokiej zadumy i zachwytu”.
American Film Festival odbędzie się w dniach 5 – 11 listopada 2019 r. Ogłoszenie programu już 22 października.
Powiązane artykuły
- 67
Najnowsze dzieło Amerykanina oparte jest na korespondencji między małżonkami cieszącymi się spokojnym życiem w styryjskiej miejscowości Sankt Radegund. To historia austriackiego rolnika Franza Jägerstättera (August Diehl), który wraz z rodziną musiał zmierzyć się z konsekwencjami odmówienia przez niego służby w armii Hitlera. Otwierająca sekwencja archiwalnych, czarno-białych materiałów z czasów II…